Vrijlooplagers zijn machineonderdelen met specifieke kenmerken. In een richting of draairichting is geen contact tussen de binnen- en buitenring. In de andere draairichting is contact tussen de binnen- en buitenring. Wanneer een vrijlooplager van richting verandert wordt het lager ontkoppelt. Een vrijlooplager kan dienen voor het creëren van een indexeerbeweging, als vrijloopkoppeling of als volledig mechanische terugloopbeveiliging.
Vrijlooplagers worden ook wel vrijloopkoppelingen genoemd en worden ook geleverd in de afmeting van een naaldlager. Dit type bestaat uit een dunwandige buitenmantel met inwendig een speciale vormgeving, kunststof kooien, reactie-veren en naaldrollen. Ze hebben de mogelijkheid om in één draairichting een koppel over te brengen en zijn radiaal plaats besparend. Er bestaan uitvoeringen met en zonder steunlagering.
Vrijloopkoppelingen schakelen zeer exact omdat er permanent contact is tussen as, naalden en buitenring aangezien elke naald afzonderlijk door een veer wordt aangedrukt. Door de geringe massa en het daaruit voortvloeiende lage traagheidsmoment van de naalden, zijn hoge schakelfrequenties mogelijk. Het wrijvingsmoment in vrijlooprichting is gering.
Vrijloopkoppelingen zijn in vele toepassingen bruikbaar, bijvoorbeeld in indexeer-schakelmechanismen en terugloopbeveiligingen. De hoofdfunctie kan zowel koppelend als vrijlopend zijn.
