Lagers, bestemd voor draaibewegingen, bestaan uit twee uitvoeringen, namelijk: als wentellager of als glijlager. In het geval van wentellagers bevinden zich
rollende elementen tussen de delen die onderling bewegen. Bij glijlagers bevinden zich glijdende elementen waardoor de beweging plaats vindt.
Wentellagers
Over het algemeen bestaan wentellagers uit twee lager-ringen met geïntegreerde loopbanen. Tussen de lager-ringen bevinden zich rollende elementen. Deze elementen
worden ook wel wentellichamen genoemd en bewegen over de loopbanen. Er zijn verschillende soorten wentellichamen, namelijk: kogels, cilinderrollen, naaldrollen,
kegelvormen en tonvormige rollen. Doorgaans worden de wentellichamen geleidt door een kooi. Daarnaast houdt de kooi de wentellichamen op gelijkmatige afstand van
elkaar en verhindert dat ze met elkaar in contact komen.
Elk type wentellager heeft eigenschappen die kenmerkend zijn waardoor elk type geschikt is voor bepaalde toepassingen. Wanneer een lager gekozen moet worden is
het belangrijk om met een aantal factoren rekening te houden. Denk hierbij aan: belasting en toerental, temperatuur, smering, inbouw, smering en onderhoud. In veel
gevallen is minstens één van de hoofdafmetingen van het lager, meestal is dit de boringdiameter, al bepaald door de omgevingsconstructie.
Wentellagers die
voornamelijk bedoeld zijn voor radiale belastingen worden radiaallagers genoemd. Veel lager typen zijn alleen radiaal belastbaar. Dit geldt bijvoorbeeld voor
cilinderlagers typen N en NU, naaldhulzen, naaldkransen en de meeste naaldlagers. Gecombineerde axiale en radiale lasten kunnen worden opgenomen door tontaatslagers
en eenzijdig werkende axiale hoekcontactkogellagers. Overige axiaal-lagers zijn, zoals de naam al zegt, alleen geschikt voor zuivere axiale belastingen.
Lagers met geringe diameter
Bij weinig beschikbare inbouwruimte in radiale richting, wordt gekozen voor een lager met een geringe diameter. Voorbeelden van lagers met geringe diameter zijn:
naaldkransen, naaldlagers, groefkogellagers
en bepaalde series tweerijige tonlagers. Wanneer de axiale inbouwruimte beperkt is,
zijn bepaalde typen eenrijige cilinderlagers, groef- of hoekcontactkogellagers geschikt voor radiale en gecombineerde belasting. Bij axiale belastingen worden
naaldtaatslagers, naaldtaatskransen of bepaalde typen axiale kogellagers gebruikt.
Een ander criterium waar de keuze voor een bepaalde lager van af hangt is de manier waarop de lagers op een as geleiden. Er zijn lagers die axiale verschuivingen
toelaten, lagers die instelbaar zijn waardoor ze uitlijnfouten kunnen opvangen en lagers die een as in één of in beide axiale richtingen vasthouden. Om te kunnen
bepalen welke afmeting van een lager nodig is, zijn ook een aantal criteria opgesteld. Zo zijn de waarde en de aard van de belasting, het draagvermogen van het lager
en de eisen die zijn gesteld betreffende gebruiksduur en bedrijfszekerheid van de lagering van belang.
Glijlagers
Net als wentellagers hebben glijlagers de taak om delen die ten opzicht van elkaar bewegen te steunen of te geleiden. Bij glijlagers glijdt het onderdeel op het
glijvlak van een vaste lagerbus, een lagerblok of een glijstrip. Hierdoor vindt de glijbeweging direct plaats tussen de glijlaag van het lagerelement en het
gelagerde onderdeel. De smering wordt verzorgd door smeermiddel die aanwezig is in het lager of door een zelfsmerende vaste laag in het glijlager.
Glijlagers zijn verkrijgbaar in verschillende soorten. Zo bestaan er radiaallagers, axiaallagers, strips of halve schalen en gelenklagers. Glijlagers lopen
geruisloos en zijn vooral geschikt wanneer hoge belastingen in verhouding langzame draai- en zwenkbewegingen opgenomen moeten worden en bij lage of hoge
temperaturen. Door de specifieke eigenschappen van glijlagers zijn ze dan ook in bijna alle industrietakken toepasbaar, voornamelijk wanneer slechts een zeer
begrensde inbouwruimte ter beschikking staat.
Lees meer over de meest voorkomende soorten lagers en hun werking, onderhoudsprocedures en veelvoorkomende oorzaken van schade in onze
Gids over lagers.